Chiều ngày 07/7, HĐND TP.HCM đã thông qua Nghị quyết nhất trí điều chỉnh mức thu phí sử dụng hạ tầng cảng biển sau hơn 3 tháng triển khai.

Theo đó, TP.HCM giảm 50% mức phí với hàng tạm nhập tái xuất, hàng gửi kho ngoại quan, hàng quá cảnh, hàng chuyển khẩu, hàng xuất khẩu, hàng nhập khẩu được vận chuyển vào cảng và rời cảng bằng đường thủy nội địa.

TP.HCM giảm 50% mức phí với hàng hóa được vận chuyển bằng đường thuỷ nội địa, và giảm 50% cho hàng hóa vận chuyển bằng đường thuỷ nội địa theo hiệp định giữa Việt Nam-Campuchia về vận tải đường thuỷ.

Ngoài ra, mức phí hàng hóa xuất nhập khẩu mở tờ khai tại TP.HCM hay ngoài TP.HCM được điều chỉnh cùng một mức thu, thấp nhất là 15.000 đồng/tấn hàng lỏng, và hàng rời cao là 500.000 đồng/container 40 feed.

Theo UBND TP.HCM mức thu sau khi được điều chỉnh sẽ tác động trực tiếp tới số thu phí hạ tầng cảng biển mà Bộ Tài chính giao cho TP.HCM, giảm nguồn thu phí sử dụng cải tạo sửa chữa nâng cấp kết cấu hạ tầng cảng biển. Tuy nhiên, việc điều chỉnh này sẽ tạo sự công bằng, đồng thuận giữa các doanh nghiệp ở các tỉnh, thành hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua cảng biển, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp này chuyển sang sử dụng phương tiện thủy giảm tải cho đường bộ đang bị quá tải.

TP.HCM cũng miễn thu phí với hàng hóa nhập khẩu phục vụ trực tiếp cho an ninh, quốc phòng; hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu để phục vụ đảm bảo an sinh xã hội, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh…

Theo tính toán của Sở Giao thông Vận tải TP.HCM, việc giảm 50% phí hạ tầng cảng biển với hàng chở bằng đường thuỷ, và giảm mức thu đối với hàng mở tờ khai tại các địa phương khác sẽ khiến thành phố giảm gần 900 tỉ đồng mỗi năm. Tuy nhiên, sau thời gian triển khai, có nhiều doanh nghiệp và hiệp hội phản ứng vì cho rằng có sự phân biệt đối xử, loại phí này tạo thêm gánh nặng cho các doanh nghiệp, nhất là sau đại dịch COVID-19.

Trước đó, kết luận tại cuộc họp về phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu, cảng biển tại TP.HCM, Phó thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đề nghị UBND TP.HCM nghiên cứu tiếp thu ý kiến của các bộ, các cơ quan, sớm trình HĐND thành phố xem xét điều chỉnh việc thu phí hạ tầng cảng biển trong tháng 7/2022, và giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan theo dõi tình hình tổ chức điều chỉnh thu phí hạ tầng cảng biển tại TP.HCM của UBND TP.HCM, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét chỉ đạo.

Theo ý kiến của các bộ và các cơ quan liên quan, HĐND TP.HCM ban hành Nghị quyết quy định mức thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển trên địa bàn TP.HCM để cụ thể hóa pháp luật về phí, lệ phí và hoàn thiện hệ thống khung pháp lý là đúng thẩm quyền.

Tuy nhiên, thành phố ban hành Nghị quyết sau gần 5 năm có Luật phí và Lệ phí là tương đối chậm. Mặc dù, TP.HCM đã lùi hai lần triển khai thu phí hạ tầng cảng biển và chính thức thu phí từ ngày 01/4/2022.

Nhưng hiện tại hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, và tác động bởi nhiều yếu tố khác trong nước và thế giới. Vì vậy đã có nhiều doanh nghiệp, hiệp hội kiến nghị về việc thu phí này.

Bởi theo các hiệp hội, việc thu phí này tại thời điểm từ ngày 01/4/2022 là chưa phù hợp. Mức phí áp dụng chưa công bằng, chưa phù hợp, tạo thêm gánh nặng về thủ tục hành chính và tăng thời gian thực hiện thủ tục hành chính, ách tắc trong thực hiện. Hơn nữa, việc sử dụng ngân sách thu được chưa được công khai, minh bạch và dẫn đến việc “Phí chồng Phí” đối với mục tiêu xây dựng, phát triển cơ sở hạ tầng và các doanh nghiệp phải đóng phí hai lần đối với các lô hàng xuất khẩu có sử dụng nguyên liệu nhập khẩu.

Theo ý kiến của Bộ Tài chính, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Công Thương, Bộ Tư pháp và các cơ quan tại cuộc họp về mức thu, đối tượng thu phí cảng biển thì TP.HCM cần lưu ý về quy định mức thu phí khác nhau đối với hàng hóa mở tờ khai tại TP.HCM và hàng hóa mở tờ khai tại địa phương khác cần đảm bảo nguyên tắc công bằng, minh bạch, bình đẳng về quyền và nghĩa vụ của công dân theo quy định Luật phí và Lệ phí.

Cần rà soát mức thu của hàng tạm nhập tái xuất, hàng quá cảnh, hàng chuyển khẩu, rà soát sự phù hợp với các cam kết quốc tế, các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên (trong đó có Hiệp định giữa Việt Nam và Campuchia về vận tải đường thủy)…